‘Duurzaam papiergebruik gaat de wereld niet veranderen, maar zet wel aan tot anders denken en doen.’

'Moet het allemaal wel dik, wit papier zijn? Want met minder wit en dik papier bespaar je grondstoffen. Tegelijkertijd moet je het mensen ook minder makkelijk maken om papier te pakken of te printen. Daarmee maak je al een wereld van verschil’, vindt Frank Postema, contractmanager papier voor het Rijk.

De 42-jarige Frank had toen hij drie jaar geleden in deze functie begon nooit gedacht zo enthousiast te raken over het verduurzamen van papier. ‘We kunnen er serieus veel impact mee maken en het ligt gewoon voor het grijpen! Toen ik dat eenmaal doorhad, greep het mij ook persoonlijk’, vertelt hij met glimmende ogen. ‘Als je daar over gaat nadenken, ga je bijna vanzelf ook andere dingen duurzamer aanpakken: plastic zakjes vaker gebruiken, vaker spullen een tweede kans geven of laten repareren in plaats van te vervangen. Het werkt dus privé ook door.’

‘We kunnen er serieus veel impact mee maken en het ligt gewoon voor het grijpen!’

Papierdikte, kleur en gebruik

Frank is als contractmanager betrokken bij de onderhandelingen voor grootschalige aanbestedingen van papierinkopen voor het Rijk. ‘Het Rijk wil in 2030 klimaatneutraal en 2050 volledig circulair opereren. Dat vertaalt zich in elk segment door, dus ook in het duurzaam inkopen en gebruik van papier. Het meest duurzame zou zijn dat we helemaal papierloos gaan werken, maar dat kan niet. De Belastingdienst bijvoorbeeld moet vanuit de wet- en regelgeving brieven ook op papier blijven versturen. Wel kunnen we kijken naar de papiersoort, papierdikte en de kleur van het papier. Minder wit, dus minder gebruik van chemicaliën, en een papierdikte van 75 gram in plaats van 80 gram maakt al een wereld van verschil. Net zoals het gebruik en het gemak moet en kan anders. Voorlichting helpt een stukje bewustzijn creëren.’

‘We hebben vaak onze mond vol over minder vliegen en biologisch inkopen. Maar met hetzelfde gemak gooien we wel papier weg dat maar voor de helft is beschreven. Of printen we rapporten enkelzijdig uit. Er is dus nog veel winst te halen in het maken van andere keuzes voor en ander gebruik van papier. Duurzaam papiergebruik gaat de wereld niet veranderen, Maar het zet wel aan tot anders denken en doen’, aldus Frank. 

‘Je kunt je afvragen of papier recyclen echt duurzamer is.’

Alternatieve grondstoffen

Frank wijst ook op het gebruik van de grondstoffen om papier te maken. ‘Nederland is al jaren kampioen papierrecycling. Recyclen is natuurlijk altijd beter dan nieuw papier van bomen maken, maar vraagt ook weer om andere methodieken. Denk aan het gebruik van hulpstoffen en chemische bewerkingen. Je kunt je afvragen of dat echt duurzamer is. Er zijn ook veel meer interessante reststromen waarmee je papier kunt maken, zoals bermgras of landbouwafval en waarvan het Rijk nog geen gebruikmaakt. Daar doen we nu rijksbreed onderzoek naar. Misschien zijn er maar 10.000 velletjes per jaar van te maken en is zo'n grondstof te klein voor ons als Rijk dat miljoenen vellen papier per jaar gebruikt. Maar andersom kunnen we als grote gebruiker de markt misschien juist wel stimuleren om papier verder te verduurzamen’, aldus Frank. 

Hij komt met een voorbeeld: ‘Zo hebben we een leuk initiatief ondersteund van Green Side dat van ongebruikt papier van basisscholen notitieblokjes maakte. Deze onderneming haalt dit papier lokaal op, laat het door een lokale sociale werkplaats bijsnijden tot A5 en bindt het vervolgens in als notitieblokjes. Die worden lokaal verkocht, compleet met het verhaal vanuit de sociale werkplaats en de naam van de medewerker die het heeft gemaakt. Ambtenaren zijn erg enthousiast. Zo’n voorbeeld doet meer dan woorden alleen.’