Hoe creëer je beweging binnen je organisatie op het gebied van duurzaamheid? Collega’s meekrijgen, processen structureel veranderen: je ontdekt het op donderdag 30 januari tijdens de Rijk Circulair Community Day in Leiden.
Hilde Feenstra
Op deze dag deelt duurzaamheidsexpert Hilda Feenstra haar kennis en inzichten hierover. In dit interview licht ze alvast een tipje van de sluier op. Ze vertelt over haar werkwijze, haar passie voor duurzaamheid en de uitdagingen en kansen die zij ziet binnen de overheid.
Eerst even voorstellen: Hilda Feenstra werkte jaren in de journalistiek en in de communicatie, toen ze besloot om zich volledig te gaan richten op duurzaamheid. Dat kwam voort uit haar passie voor alles wat op aarde leeft. Hilda: "Ik wil verschil maken op gebieden die er echt toe doen, met wat ik persoonlijk goed kan." Ze begon als vrijwilliger. Inmiddels heeft zij er haar werk van gemaakt.
Met haar bedrijf Local Matters biedt Hilda ondersteuning aan diverse organisaties in de transitie naar duurzaamheid. "Dat gaat over de weg er naartoe," legt ze uit. “Veel bedrijven weten dat ze duurzamer moeten worden, maar nog niet goed hoe. Ik help ze op het gebied van visie, beleid, strategie en opleiding. Zo kunnen mensen ontdekken wat ze wél kunnen doen, en hoe ze duurzaamheid en circulariteit kunnen toepassen in hun eigen werk.”
Duurzaamheidsprincipes die sectoren overstijgen
Hilda werkt vaak met overheden. “Het mooie van mijn benadering is echter dat het niet uitmaakt waar je werkt. Ik stel steeds dezelfde vragen: hoe werkt het systeem aarde, op welke manieren ondermijnen wij dat en waar moeten we dus mee stoppen zodat wij hier veilig, gezond en rechtvaardig kunnen blijven leven? Dit leidt tot vergelijkbare antwoorden, of je nou voor een ministerie werkt of voor een chocoladerepenfabriek. De basisprincipes van hoe het systeem aarde werkt, gelden immers voor iedereen.”
Tegelijkertijd kunnen uitdagingen per organisatie verschillen. Eén van de grootste uitdagingen voor de overheid is volgens Hilda het maken van de systeemveranderingen die nodig zijn om echt duurzaam te worden. Hiervoor zijn niet alleen beleidsveranderingen nodig. Er is ook een andere benadering nodig van de bedrijfsvoering. "Het gaat erom dat je zo vroeg mogelijk in het proces de juiste keuzes maakt." Dit betekent dat duurzaamheid vanaf het begin moet worden geïntegreerd in alle processen en beslissingen.
“We moeten leren om integraal te kijken naar duurzaamheid.”
Circulariteit is essentieel: grondstoffen op een zo hoogwaardig mogelijke manier hergebruiken, zodat er minder afval ontstaat en er minder nieuwe grondstoffen nodig zijn. Maar we moeten ook verder kijken. “Wat betekent duurzaamheid voor de biodiversiteit, de natuur én de sociale kant?” Het gaat om systeemdenken: hoe verschillende elementen met elkaar verbonden zijn en hoe veranderingen in het ene deel van het systeem invloed hebben op andere delen. Ze moedigt mensen aan om vragen te stellen en kritisch na te denken over de impact van hun keuzes. "We moeten leren om integraal te kijken naar duurzaamheid en de complexiteit te omarmen."
Het belang van bewust handelen en communiceren
Veel boeken over duurzaamheid zijn vaak of heel wetenschappelijk of teveel gericht op de consument. “Met alleen tips als ‘breng je spullen naar de kringloop’, of ‘douche een minuutje minder’ redden we het niet.” In haar boek ‘Duurzaam zijn moet je durven’ probeert Hilda verder te komen. Het is gericht op het maken van bewuste, proactieve en effectieve keuzes. Ook benadrukt ze het belang van bewust handelen en communiceren. “Doe de goede dingen bewust en doe het luid en duidelijk. Vertel erover, praat erover, maak contact. Draag uit dat jij het belangrijk vindt en dat je stappen zet.” In het systeemdenken is alles immers met elkaar verbonden. “Als je hier schudt, gaat het daar ook rammelen. Een actie als Warmetruiendag is leuk, maar symbolisch. Hoe dieper je onder de waterlijn komt, hoe meer effect het heeft als je iets kunt veranderen.”
De uitdaging is daarom om te kijken wat er binnen je eigen invloedsfeer ligt. “We zijn vaak te snel tevreden. Maar als je het uitgangspunt neemt dat de aarde moet kunnen blijven functioneren, dan is dat de lat. Dan moet je zorgen voor minimaal nul negatieve impact binnen jouw invloedssfeer op de aarde en alles wat daarop leeft. En dan ben je nooit klaar.”
Tijdens de Rijk Circulair Community Day vertelt Hilda meer. Over circulariteit én over de invloed die wij kunnen hebben.